Dat klinkt te mooi om waar te zijn!? Toch is gratis geld op dit moment een soort van understatement. In veel gevallen krijgt men nu namelijk zelfs geld toe wanneer geld wordt geleend. Waar tot voor kort vooral solvabele overheden als de Duitse en Nederlandse geld konden lenen tegen een negatieve rente geldt dit inmiddels ook voor veel bedrijfsobligaties. Ongeveer de helft van de uitstaande obligaties uitgegeven door bedrijven kent inmiddels een negatief rendement.
Wat is er toch aan de hand?
Onder druk van het monetaire aanjaag-beleid van de ECB zijn de rentes wereldwijd tot ongekende laagtes gebracht. Banken betalen nu 0,5 procent rente wanneer ze hun overtollige liquiditeiten stallen bij de ECB. Dit was voorheen -/- 0,4% maar een deel van het verplicht aan te houden kasgeld krijgt een vrijstelling. De banken krijgen hiermee wel een beetje lucht ondanks het zwaardere tarief. Deze heffing voor het kasgeld is ingesteld om banken aan te sporen om geld uit te lenen aan het publiek.
Steeds meer bedrijven profiteren ook van de negatieve rente door leningen uit te geven waar ze beleggers/investeerders niet voor hoeven te betalen maar juist geld op toe krijgen. De banken kunnen andersom ook zeer aantrekkelijk geld lenen bij de ECB. De ECB kondigde onlangs aan opnieuw speciale leningen voor banken ter beschikking te stellen voor geld dat ze kunnen gebruiken voor kredietverlening aan huishoudens en bedrijven. In dat geval betalen banken geen geld over de lening maar krijgen ze zelfs tot 0,5 procent toe. Doel van de ECB is om op die manier uitgaven en investeringen aan te jagen. De animo voor deze leningen was echter zeer gematigd. Blijkbaar is de onderliggende behoefte aan geleend geld beperkt.
Dit alles maakt het erg lastig om op de Europese obligatiemarkt nog acceptabele rendementen te behalen. Wij zoeken ons heil dan ook gedeeltelijk in alternatieve obligatiebeleggingen zoals Emerging Markets en High Yield. Deze obligatietypes hebben nog wel een positief rendementsperspectief. We beseffen ons hierbij terdege dat we wat extra risico’s lopen vandaar dat we de posities in deze specifieke categorieën ook relatief beperkt houden.
En let wel, de lage rentes hebben ook een voordeel. Het maakt het dividendrendement van aandelen extra aantrekkelijk. Aandelenbeleggers maken zich kennelijk nog weinig zorgen om een recessie en het handelsconflict. Zij klampen zich vast aan de steun die centrale banken zullen geven. Bovendien zijn de omzet- en winstcijfers bemoedigend.
Europa
Het rommelt nog steeds in Europa. Premier Johnson hoopt op mildere scheidingsvoorwaarden voor de Brexit maar het draagvlak brokkelt af. Het land bevindt zich volgens het Britse economische bureau mogelijk al in een recessie en in Duitsland neemt de kans daarop toe. Na de economische krimp in het tweede kwartaal is ook een krimp in het derde kwartaal waarschijnlijk en daarmee dient een milde recessie zich aan. Diverse macrocijfers wijzen hierop. Niet alleen de industrie maar ook de dienstensector vertoont recentelijk verzwakking.
Voor de Europese Unie is er echter ook een nieuw economisch perspectief. De Europese Unie wil landen meer bestedingsruimte geven hetgeen de overheidsuitgaven een steun in de rug zal kunnen geven. De negatieve rente dient om de investeringen van overheden en bedrijven aan te jagen.
Verenigde Staten
Vooral de VS wordt geraakt door de handelsoorlog. Waar de OESO in mei nog uitging van een groei van 2,8 procent dit jaar, verwacht men nu een groei die 0,4 procentpunt lager ligt voor de grootste economie van de wereld. Het Amerikaanse stelsel van centrale banken, de Federal Reserve, heeft recentelijk voor de tweede keer in twee maanden de rente verlaagd. In juli had de Fed het hoofdtarief ook een kwart procentpunt laten zakken. Het Fed-bestuur verwees in een verklaring naar dalende bedrijfsinvesteringen en naar dalende uitvoer. De Fed staat al maanden onder zware druk van de Amerikaanse president Donald Trump, die meent dat de rente veel lager moet.
Opkomende markten
De tweede economie van de wereld, China, groeit met 6,1 procent, 0,1 procentpunt minder dan de OESO in mei voorspelde. China heeft meer last van het handelsconflict en de exporten zijn hard gedaald. De Renminbi daalt fors en bereikte het laagste niveau in ruim 10 jaar tijd. Dit zorgt voor onzekerheid en een daling van de andere Aziatische valutakoersen. De onrust in Hongkong zorgt voor extra druk, omdat dit feitelijk de doorvoerhaven is van het westen.
Stimuleringsplannen zorgen in China echter voor aanhoudende economische groei. Om de economie een impuls te geven, wordt de hoeveelheid geld die Chinese banken verplicht moeten aanhouden als reserve bij de Chinese centrale bank met een 0,5 procent verlaagd. Chinese consumenten en bedrijven kunnen daardoor makkelijker krediet afsluiten omdat banken minder geld als reserve moeten aanhouden en dus meer kunnen uitlenen. Met deze stap wil de centrale bank de binnenlandse economie stimuleren die kampt met tegenwind door de handelsoorlog met de Verenigde Staten en de tragere wereldeconomie.
Aandelen
De waarderingen van de wereldwijde aandelenmarkt (“het prijskaartje van een gemiddeld aandeel”) ligt beperkt boven het historisch gemiddelde. Het dividendrendement van circa 2,5% is ook iets hoger dan gemiddeld en relatief hoog ten opzichte van de rente. Mede door de impulsen van aandeleninkopen bieden aandelen aanmerkelijk meer potentieel dan obligaties. Binnen de aandelen hebben we vanuit waarderingsoptiek de voorkeur voor Europa en Emerging Markets en zijn we voorzichtig met Noord-Amerika en Pacific.
Obligaties
Wij blijven terughoudend met onze belangen in obligaties waarbij we het belang in staatsobligaties bijna volledig hebben afgebouwd. We hebben om reeds toegelichte redenen (nauwelijks rendementsperspectief meer) afscheid genomen van Europese (inflatie-gerelateerde) staatsobligaties. Hiervoor in de plaats hebben we bedrijfsobligaties met een korte looptijd (1 tot 3 jaar), die voldoen aan bepaalde ESG (ecologische, sociale en governance)-criteria, gekocht waardoor we het renterisico van de portefeuille hebben afgebouwd.
Referentiekoersen 30 september 2018
