U-scenario of mogelijk nog het V-scenario

In het begin van het jaar stelden we ons de vraag wat het nieuwe jaar de beurzen zou gaan brengen. De beurzen waren positief gestemd en we keken positief naar de toekomst waarin de rente laag tot negatief zou blijven en aandelen een gematigd rendement konden opleveren. In februari noteerde de wereldwijde aandelenmarkt nog op een all-time-high. Inmiddels is de situatie geheel anders en staat de hele wereld in het teken van het coronavirus. In het begin van dit jaar hadden we hier nog nooit van gehoord maar inmiddels gaat bijna elke krantenkop hierover.

De angst voor het virus heeft in enkele weken tijd gezorgd voor hele forse dalingen op de aandelenmarkten. Ook in de obligatiemarkten heeft het virus huis gehouden. Het economische en sociale leven is tot stilstand gekomen alsof er aan de handrem is getrokken. De wereld komt hierdoor in een recessie terecht. Vele scenario’s worden opgetekend met als centrale vraagstelling hoe diep en hoe lang wordt de recessie?

Economische impact
Er bestaat nog geen vaccin of medicijn tegen het virus en een belangrijke maatregel ter verdere verspreiding is het stilzetten van het sociale verkeer. Dit leidt tot een sterke afname van de economische activiteit in alle sectoren van de economie. Sommige sectoren zoals toerisme, de luchtvaart en de horeca komen vrijwel geheel tot stilstand. Een recessie in het eerste en tweede kwartaal is hierom onvermijdelijk. De bedrijfscijfers en macrocijfers zullen in de korte termijn slechter worden. Er zijn al diverse bedrijven die waarschuwen en het dividend passeren om het geld binnen de deur te houden.

De lengte en diepte van de neergang is met name afhankelijk van hoe het virus zich de komende tijd ontwikkelt en welke (extra) maatregelen overheden wereldwijd nemen. Hoe langer de economie stil staat, hoe hoger de kosten zullen zijn. In de economische cijfers van China kan mogelijk een indicatie worden gevonden omdat dit land het virus onder controle lijkt te hebben. Het eerste kwartaal geeft een krimp in de Chinese economie maar het tweede kwartaal lijkt alweer herstel te gaan opleveren. Enkele grote internationals zoals BMW en Nike waren afgelopen week positief gestemd over hun activiteiten in China en verwachten in april alweer “business as usual”.

Scenario’s
Centrale banken en overheden staan voor de taak de economische vertraging af te remmen Zo nemen overheden drastische maatregelen om het aantal besmettingen te laten afnemen, het zogenaamde “flattening the curve”. Hiernaast voeren ze een ruim begrotingsbeleid zodat bedrijven en consumenten deze moeilijke periode kunnen doorstaan.

Steunpakketten maken veelal meer dan 10% van het BBP uit. Ook centrale banken nemen ongekende maatregelen en brengen de belofte van Draghi in de praktijk: “whatever it takes”. Centrale banken ondersteunen banken (LTRO-programma) en de financiële markten (Outright Monetary Transactions) en stellen veel geld ter beschikking. De ECB heeft een opkoopprogramma (QE) gestart met een omvang van € 870 mrd. De FED heeft tussentijds in 2 stappen de rente verlaagd met 150 basispunten tot nul. Tevens injecteert de FED $ 1.500 mrd. in het financieel stelsel en lanceerde nieuwe QE programma’s met een omvang van $ 700 mrd. De Amerikaanse overheid gaat nog verder en begint met “helikoptergeld” door aan alle burgers een cheque te overhandigen ter waarde van $ 1.000 en voor kinderen $ 500 ter beschikking te stellen.

Er zijn nu diverse scenario’s mogelijk betreffende de verdere impact van het coronavirus op de economie en daarmee op de financiële markten. Deze laten zich “vertalen” aan de hand van letters:

V-scenario: Dit scenario hangt onze minister van Financiën Hoekstra aan en laat zich beschrijven als een sterke achteruitgang in de eerste helft van dit jaar met een Vlot herstel in de tweede jaarhelft. Vanaf juli is er alweer sprake van groei.

U-scenario: In dit scenario wordt het herstel Uitgesteld en duurt het coronavirus langer. Een herstel komt eerst eind dit jaar of begin volgend jaar.

W-scenario: Na een eerder herstel van het coronavirus en de economie komt het virus toch weer opzetten en komt er Weer een neergang  van de economie. Het echte herstel van de economie begint pas in het tweede kwartaal van volgend jaar.

L-scenario: Het virus blijft aanwezig tot in volgend jaar en leidt tot een Langdurige recessie. Zonder het horizontale streepje van de ‘L’ wordt dit een I-scenario en dan spreekt men over een depressie.

Onze visie
Zoals hierboven al aangegeven zal een herstel afhangen van de verdere ontwikkeling en verspreiding van het coronavirus. Dit is daarom geen typische economische vertraging of recessie en we bevinden ons op onbekend terrein.

Een L-scenario (of I-scenario) lijkt ons echter onwaarschijnlijk. Ook een coronavirus heeft een eindige levensduur en de beperkende maatregelen die de economie treffen zullen worden opgeheven. In de historie hebben eerdere pandemieën altijd slechts een tijdelijk effect gehad.

Het meest waarschijnlijke scenario achten wij het U-scenario of mogelijk nog het V-scenario. Er is hierbij een flinke afname van de economische groei in de eerste helft van dit jaar maar een herstel later in het jaar of begin volgend jaar. De door overheden en centrale banken genomen maatregelen dragen bij aan een snel herstel. De koersen van zowel aandelen als obligaties hebben een forse correctie laten zien en in dit opwaarts scenario verwachten we dan ook een herstel. We verwachten daarbij dat we de bodem in de markt hebben gezien want er is al veel in de huidige koersen verdisconteerd.

Afgelopen week zijn de financiële markten deels hersteld. De grootste daling sinds de beurscrash in 1987 is daarmee gevolgd door de grootste stijging sinds de grote crisisjaren 30. We verwachten echter niet dat de beurzen in een rechte lijn verder herstellen. Er komt nog veel “nieuws”  op ons af dat vaak negatief van aard zal zijn. Dit zal worden afgewisseld met toch ook positieve berichten en we voorzien daarmee een aanhoudende beweeglijkheid van de financiële markten. De mate van volatiliteit zal wel wat afnemen na alle maatregelen van de overheden.

Timing in de beleggingsportefeuille ter voorkoming van de negatieve markten zou natuurlijk mooi zijn maar de realiteit is dat er meestal meer wordt verloren met het “timen” van de correctie dan met de correctie zelf.

De portefeuilles
In maart hebben we de beleggingsportefeuilles extra geherbalanceerd. Na nieuwe hoogtepunten op de wereldmarkten in februari hebben aandelen in maart een forse correctie laten zien. Obligaties zijn ook in waarde gedaald maar in mindere mate. We hebben daarom per saldo de posities in obligaties afgeschaafd en de opbrengsten herbelegd in de diverse aandelenposities. Er zijn in maart geen nieuwe posities aan de portefeuille toegevoegd. De spreiding over de diverse regio’s hebben we ook aangehouden.