Naarmate we ouder worden lijkt de tijd steeds sneller te gaan. In beurstermen duurde het afgelopen jaar echter lang en terugkijkend is het een jaar om snel te vergeten.
Het jaar begon nog heel aardig met een volop draaiende wereldeconomie. De inflatie begon echter wel al wat te stijgen omdat veel bedrijfskolommen waren verstoord. Door de coronapandemie waren er problemen ontstaan in de bevoorrading maar het idee leefde dat dit net zo tijdelijk was als de pandemie zelf. De hoge winstgroei bij bedrijven zou dit allemaal kunnen compenseren en de koersen stegen door.
De Russische inval in de Oekraïne veranderde de zaak. Zeker toen duidelijk werd dat deze oorlog wel eens langer zou kunnen duren dan initieel gedacht. Energieprijzen begonnen te stijgen en de afhankelijkheid van Russische olie en Oekraïens graan wakkerde de inflatie wereldwijd aan. Dit ging met zoveel geweld gepaard dat zelfs centrale banken wakker werden en de steeds hardnekkigere inflatie met grote rentestijgingen te lijf ging. Hierdoor ontstond recessie angst en daalden de koersen van zowel aandelen als obligaties. De inschatting hoever centrale banken de rente nog moest of wilde verhogen hield financiële markten in haar greep. Per saldo resulteerde dit in negatieve rendementen overall en daarmee een beursjaar wat we snel willen doorspoelen naar een nieuw en hopelijk beter beleggingsjaar.
Waar staan we
De oorlog in de Oekraïne en de records-brekende renteverhogingen hebben de financiële markten omlaag geduwd tot aan juni van het afgelopen jaar. In de daaropvolgende maanden ontstond er hoop op een spoedige beteugeling van de inflatie en daarmee een stop op verdere renteverhogingen door de Amerikaanse centrale bank. Hierdoor herstelden in de zomer van 2022 de beurzen wereldwijd. De verrassend aanhoudende en zelfs verder stijgende inflatie deed de hoop echter bekoelen. Toen de FED aankondigde de rente gewoon verder te verhogen zetten de beurzen een nieuwe glijvlucht in tot aan nieuwe dieptepunten in oktober. Slechts hierna begonnen de inflatiecijfers wereldwijd eindelijk af te koelen hetgeen centrale banken deed besluiten de laatste rentestap van 2022 minder groot te maken. De verrassende derdekwartaalcijfers gaven een laatste zetje aan de herstellende beurskoersen.
In december verhoogden de centrale banken de rente met 0,5 procentpunt waar bij eerdere stappen de rente nog met 0,75 procentpunt werd verhoogd. Zo ook de ECB die de depositorente in december verhoogde naar 2%. Beleggers schrokken echter wel weer van de harde taal van mevrouw Lagarde, de ECB-president. Zij gaf aan dat “Wat financiële markten op dit moment aan verhogingen verwachten is niet genoeg om de inflatie terug te brengen naar de doelstelling van 2%.” Zij zinspeelde op een verdere verhoging tot boven 3%.
In China leidde het zerocovidbeleid en de resulterende lockdowns tot grote economische gevolgen en sociale ontwrichting. Tevens wogen ook de onzekerheid over de reguleringen van de Chinese tech-sector en de vastgoedmarkt op de Chinese beurs. De onvrede onder de bevolking over dit zerocovidbeleid nam in de loop van het afgelopen jaar verder toe. Zeker als er geen economische compensatie volgde vanuit de regering of toen Chinezen gewoon geen eten meer konden kopen. De toenemende onvrede leidde ertoe dat het zerocovidbeleid niet houdbaar bleek. De aankondiging van een versoepeling van het beleid deed daarop de hoop opleven op een herstel van de groei. Inmiddels is het beleid volledig ontmanteld.
Covid-19 wordt niet langer als een categorie A-ziekte behandeld (zoals cholera of builenpest), maar als een categorie B-ziekte (zoals hiv of virale hepatitis). Het virus hoeft nu niet langer bestreden te worden met quarantaines en lockdowns en inmiddels zijn ook de grenzen weer opengesteld zonder reisrestricties. Door deze abrupte koerswijziging is het gezondheidssysteem wel onder druk komen staan en de voorspellingen voor het aantal coviddoden is inmiddels opgelopen tot 1,6 miljoen.
Onze visie
In Europa is de rente in december met 0,5 procentpunt verhoogd tot 2%. Hieraan gingen nog twee stappen vooraf van 0,75 procentpunt. Christine Lagarde heeft aangegeven de rente verder te willen verhogen tot boven de 3%. Ook het Verenigd Koninkrijk verlaagde het tempo van rentestijgingen door nu ook een kleinere stap van 0,5 procentpunt te zetten. De Britse centrale bank bracht hiermee de rente naar 3,5%, het hoogste punt in 14 jaar.
In de VS is de rente in het afgelopen jaar zes keer verhoogd. In december met 0,5 procentpunt terwijl de daaraan voorafgaande vier verhogingen nog 0,75 procentpunt bedroegen. De centrale banken nemen dus iets gas terug in hun streven de inflatie terug te brengen naar de doelstelling van 2%. De lage rentes van de afgelopen jaren zijn hiermee nu wel definitief voorbij hetgeen eigenlijk ook al in de markt is in geprijsd. De verwachting is dat in de aankomende maanden de rentes nog wat verder verhoogd zullen worden zoals hieronder in de prognose van Vanguard tot uiting komt.
Renteverhogingen drukken echter ook een stempel op de economie. De economische groei zal afnemen en zeer wel mogelijk negatief worden. Een recessie is dan een feit maar niemand verwacht een langdurige of zware recessie. Maximaal een milde, gedurende enkele kwartalen. Centrale banken streven normaliter ernaar een recessie te voorkomen maar de hardnekkig aanhoudende inflatie geeft beleidsmakers weinig andere keus dan rentes te verhogen en een milde recessie te accepteren. Dit zal de reden zijn achter het streven van de beleidsmakers de rente nog verder te verhogen. Een andere reden van de ECB zal zijn gelegen om de Euro te stimuleren. Deze is in het afgelopen jaar versus de dollar sterk gedaald en tast het vertrouwen aan onder beleggers. En dat vertrouwen is belangrijk, zeker gezien de grote schuldenlast van met name de zuidelijke Europese landen.
Verdere rentestijgingen zullen echter mede afhangen van de ontwikkeling van het inflatiecijfer. De laatste inflatiecijfers vielen mee en alle indicatoren wijzen erop dat deze de komende maanden ook lager zullen uitkomen. Een positieve verrassing is zelfs zeker niet uitgesloten.
Naarmate de economische cijfers en ook de werkgelegenheid afnemen zal ook de steun onder verdere rentestijgingen afnemen. Later dit jaar zal daarom naar verwachting aan het verkrappende beleid een einde komen. Ter stimulering is dan zelfs een mogelijke rentedaling ergens later in dit jaar of begin volgend jaar niet uitgesloten. Financiële markten prijzen hiermee dan ook een ander rentepad in dan wat centrale banken momenteel zelf aangeven.
We beginnen het jaar dus met een afnemende economische groei en onder druk staande bedrijfswinsten. De combinatie met een stijgende rente zal beleggers voorzichtig kunnen doen opereren. Echter, met een economisch herstel in de loop van het jaar in het vooruitzicht in combinatie met een wellicht stimulerend rentebeleid, is normaliter een aanzet voor een positief beursklimaat. Vergeet hierbij niet dat timing ondoenlijk is want beurzen hebben de neiging makkelijk 6 tot 9 maanden op de stand van zaken vooruit te lopen.
Let op: Beleggen brengt risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De waarde kan stijgen maar ook dalen.